Sự thật biến thể B.1.617: Thủ phạm gây làn sóng COVID -19 thứ hai ở Ấn Độ

Những gì khoa học biết về biến thể B.1.617

Một số người cho rằng biến thể được phát hiện lần đầu vào tháng 10/2020 có thể là thủ phạm chung. Phiên bản B.1.617 mang biệt danh đáng ngại “đột biến kép”, nhưng nó có nhiều hơn hai đột biến so với các biến thể SARS-CoV-2 cũ. 

Theo báo cáo sơ bộ công bố ngày 23 tháng 4 tại Hội đồng Y khoa Ấn Độ, thì B.1.617 đã được vô hiệu hóa trong ống nghiệm bởi huyết thanh của những người đã khỏi bệnh sau COVID-19 hoặc đã được tiêm vắc xin Covaxin của Ấn Độ.

Biệt danh “đột biến kép” của B.1.617 xuất phát từ những thay đổi mà nó chứa đựng tương tự như những thay đổi trong các biến thể đã biết khác. Một đột biến, được gọi là L452R, cũng được tìm thấy trong biến thể B.1.427/B.1.429 ở California, nơi nó có liên quan đến việc tăng khả năng lây nhiễm.

Một đột biến B.1.617 khác, được gọi là E484Q, tương tự như đột biến E484K được tìm thấy trong biến thể P.1 lần đầu tiên được phát hiện ở Brazil và biến thể B.1.351, còn được gọi là biến thể Nam Phi. E484K được biết đến như là một “đột biến thoát” vì nó dường như giúp virus tránh được một phần khả năng miễn dịch do nhiễm trùng hoặc vắc xin trước đó.

 B.1.617 hiện là biến thể thống trị ở bang Maharashtra, bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất của Ấn Độ. Trong bản cập nhật dịch tễ học công bố ngày 27 tháng 4, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lưu ý, nhiều biến thể khác cũng đang lưu hành tại Ấn Độ .“Mô hình sơ bộ của WHO dựa trên các trình tự cho thấy rằng B.1.617 có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn so với các biến thể đang lưu hành khác ở Ấn Độ, điều này đồng nghĩa lây truyền tăng nhanh. WHO liệt kê B.1.617 là “biến thể cần quan tâm” chứ không phải là “biến thể đáng lo ngại”.

Biến thể B.1.617.

Chủng B.1.617 được xác định như thế nào?

Tính đến ngày 27 tháng 4, WHO đã xác định được ba “biến thể đáng lo ngại” là B.1.1.7 (ở Anh), 501Y.V1 (ở Nam Phi) và P.1 (Brazil/NhậtBản) và 7 “biến thể cần quan tâm” gồm Cal.20C (California),  B.1.525 (Anh, Nigeria), B.1.1.28.2 (Braxin), B.1.526 (Mỹ), B.1.1.28.3 (Philippines, Nhật Bản), B.1 (Pháp) và B.1.617 (Ấn Độ).

Biến thể B.1.617 lần đầu tiên được đăng ký trong cơ sở dữ liệu bộ gen virus toàn cầu vào đầu tháng 10/2020, chỉ hai tuần sau khi phát hiện biến thể B.1.1.7 ở Anh. B.1.617 đã xuất hiện ở Ấn Độ kể từ đó và lan rộng toàn cầu. Khoảng 20 quốc gia đã báo cáo các trường hợp mắc bệnh, chủ yếu là ở du khách đến từ Ấn Độ.

B.1.617 có một số đột biến, cũng như trường hợp bình thường ở các thế hệ virus mới hơn. Tuy nhiên, trong số những đột biến đó, có hai đột biến được quan tâm đặc biệt, vì chúng "thoát miễn dịch" trong ống nghiệm. Điều này có nghĩa, khi các nhà di truyền học nuôi cấy bộ gen của virus trong phòng thí nghiệm và cho chúng chịu áp lực kháng thể cực lớn, có thể vô hiệu hóa hiệu quả virus, một số đột biến vẫn sống sót.

Bằng cách sử dụng một phương pháp danh pháp gọi là Pango, CSIR-IGIB đã xác định biến thể này, gắn cờ hiệu là hai đột biến khác nhau. Đó là E484Q và L452R, chúng chỉ đơn giản là mã cho điểm trên bộ gen mà tại đó một acid amin cụ thể (được biểu thị bằng chữ cái) được thay thế bằng một acid amin khác. Vì vậy đã được Agarwal gọi nó là “đột biến kép”.

Từ hấp dẫn này lần đầu tiên được nghe thấy trước công chúng vào ngày 24 tháng 3, khi thư ký y tế Liên minh Rajesh Bhushan sử dụng nó trong cuộc họp giao ban. Và trước khi họ biết điều đó, thuật ngữ này đã được hầu hết mọi người sử dụng. Nó cũng gây ra một số lo ngại, với việc mọi người bắt đầu lầm tưởng rằng đột biến kép khiến virus trở thành kẻ thù tồi tệ hơn so với tổ tiên Vũ Hán. 

Nhưng còn một kẻ thù không kém phần nguy hiểm đó là một biến thể khác, B.1.618, đang thịnh hành ở Tây Bengal. B.1.618 cũng cũng được gọi là đột biến ba, do có sức mạnh hủy diệt cao gấp ba lần. Và như vậy, bây giờ có hai bộ ba đột biến đang “luân chuyển” toàn lãnh thổ Ấn Độ là bộ ba Maharashtra, bộ ba Bengal và bộ ba B.1.618. Biến thể này hiện vẫn đang được nghiên cứu. Nó thậm chí còn không được phân loại là biến thể đáng lo ngại (VoC), vì nó không cho thấy bất kỳ khả năng lây lan nhanh hơn hoặc tấn công gây chết người nhanh hơn so với hai bộ ba Maharashtra và Bengal.

Ấn Độ gồng mình chống lại sự lây lan kinh hoàng của biến thể B.1.617.

 Ý nghĩa của các biến thể

Các nghiên cứu về gen cũng giúp tạo ra các loại thuốc và vắc-xin đích. Cho đến nay, vẫn chưa có loại thuốc nào được chứng minh để điều trị COVID-19. Nhưng các nghiên cứu cho thấy, phác đồ điều trị và vắc- xin hiện có hoạt động hiệu quả chống lại tất cả các biến thể hiện có. Điều này là do các đột biến chỉ xảy ra ở một điểm cụ thể, nhưng vắc-xin lại nhắm vào một số điểm trên virus. Nên ngay cả khi một vị trí cụ thể có dấu hiệu “thoát khỏi miễn dịch” như trong điều kiện phòng thí nghiệm, thì vắc-xin vẫn có thể nhắm mục tiêu virus và đạt hiệu quả cao.

Sự lây lan của virus vẫn giống nhau, không phân biệt biến thể. Cho đến nay, việc điều trị cũng vậy. Do đó, các giao thức hiện có để phòng ngừa vẫn áp dụng như cũ, mọi người nên hạn chế tụ tập, thực hiện giãn cách xã hội, đeo khẩu trang...

Duy Hùng (Scientist/Bloomberg/ANO/EIC– 5/2021